وقتی آرتروز زانو به مرحله‌ای می‌رسد که درمانهای غیرتهاجمی مانند دارو، تزریق یا فیزیوتراپی دیگر مؤثر نباشند، جراح ارتوپد پیشنهاد جراحی تعویض مفصل زانو را مطرح میکند.
در این جراحی، سطح مفصلی استخوان ران و درشت‌نی برداشته شده و با پروتز جایگزین میشود. میان این دو سطح یک قطعه پلی‌اتیلن مقاوم قرار می‌گیرد که نقش مشابه مینیسک دارد؛ یعنی هم باعث حرکت روان سطوح روی هم میشود و هم نقش ضربه‌گیر را ایفا میکند.
آنچه خواهید خواند:
انواع پروتزها و اهمیت انتخاب صحیح
پروتزهای زانو انواع مختلفی دارند که بسته به شرایط بیمار انتخاب می‌شوند. بنابراین ارزیابی دقیق بیمار قبل از انتخاب پروتز اهمیت ویژه‌ای دارد. خوشبختانه با پیشرفت علم و تکنولوژی، شرکت‌های تولیدکننده پروتز توانسته‌اند کیفیت این جراحی را به حدی ارتقا دهند که امروزه تعویض مفصل زانو جزو جراحیهای کمخطر و موفق دسته‌بندی میشود.
نقش عضلات در موفقیت جراحی
برای درک بهتر می‌توان بدن انسان را به اتومبیلی تشبیه کرد. تعویض مفصل زانو شبیه تعویض لاستیک خودرو است؛ اما حرکت خودرو بدون موتور امکان‌پذیر نیست. در بدن انسان نیز عضلات همان نقش موتور را دارند. بنابراین تقویت عضلات قبل و بعد از جراحی ضروری است تا بیمار بهترین نتیجه ممکن را تجربه کند.
تاثیر وزن بدن بر تعویض مفصل زانو
اضافه وزن یکی از چالش‌های جدی در این جراحی است. بسیاری از جراحان حاضر به عمل بیماران با وزن بالا نمی‌شوند. دلایل آن عبارتند از:
- کاهش توان حرکتی: وزن زیاد باعث دشواری در راه رفتن پس از عمل میشود و احتمال زمین‌گیر شدن را بالا می‌برد.
- خطر شل شدن پروتز یا شکستگی: بیماران باید ۲۴ ساعت پس از عمل شروع به راه رفتن کنند تا خطر آمبولی و ضعف عضلات کاهش یابد. این موضوع برای افراد سنگین‌وزن بسیار دشوار است و احتمال آسیب به پروتز را افزایش می‌دهد.
نقش مدت زمان بیهوشی
یکی دیگر از عوامل خطر، مدت زمان بیهوشی در حین عمل است. خوشبختانه با تکنولوژی‌های جدید، سرعت انجام جراحی افزایش یافته و این موضوع باعث کاهش چشمگیر خطرات بیهوشی شده است.
جمع‌بندی
جراحی تعویض مفصل زانو یکی از موفق‌ترین و کم‌خطرترین عمل‌های ارتوپدی در دنیای امروز محسوب میشود. این جراحی به بیماران مبتلا به آرتروز پیشرفته کمک میکند تا دردشان کاهش یابد و کیفیت زندگی‌شان بهتر شود. با این حال، عوامل مهمی مانند انتخاب درست پروتز، تقویت عضلات پیش و پس از عمل، کنترل وزن بدن و کاهش مدت بیهوشی نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت این عمل دارند.
به زبان ساده: پروتز زانو می‌تواند همانند تعویض لاستیک خودرو عملکرد خوبی ایجاد کند، اما بدون عضلات قوی (موتور بدن) حرکت روان و پایدار امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین همکاری بیمار در رعایت توصیه‌های پزشک، انجام تمرینات ورزشی و کنترل وزن شرط اصلی برای دستیابی به بهترین نتیجه از این جراحی است.
سوالات متداول در مورد جراحی تعویض مفصل زانو
جراحی تعویض مفصل زانو چه زمانی لازم است؟
وقتی آرتروز زانو شدید باشد و درمانهای غیرتهاجمی مثل دارو یا فیزیوتراپی مؤثر نباشند، پزشک جراحی را توصیه میکند.
آیا همه بیماران میتوانند پروتز زانو دریافت کنند؟
خیر. انتخاب پروتز بسته به شرایط فرد مانند سن، میزان آسیب، وزن و وضعیت عمومی بدن انجام میشود.
آیا اضافه وزن مانع انجام جراحی تعویض مفصل زانو میشود؟
بله. وزن بالا باعث دشواری در حرکت پس از جراحی و افزایش احتمال شل شدن یا شکستگی پروتز میشود.
چند وقت بعد از عمل می‌توان راه رفت؟
بیمار باید حداکثر ۲۴ ساعت پس از جراحی شروع به راه رفتن کند تا از بروز عوارضی مانند آمبولی یا ضعف عضلات جلوگیری شود.
آیا این جراحی خطرناک است؟
با پیشرفت تکنولوژی، این عمل جزو جراحیهای کمخطر محسوب میشود؛ با این حال عوامل فردی مانند وزن، وضعیت عضلات و بیماریهای زمینهای میتوانند خطرات را افزایش دهند.
بدون نظر